Czuję się jak na konferencji Microsoftu, a nie podsumowaniu dwóch lat pracy rządu – zaczął swoją wypowiedź w ramach głosów z sali jeden z zaproszonych gości, profesor Politechniki Warszawskiej. Komentarz padł po wystąpieniu panelistów głównej debaty – Wzmocnienie gospodarki w dobie światowego kryzysu. Wbrew złośliwym komentarzom, konferencja z okazji 2 – lecia rządu Donalda Tuska nie była skoncentrowana na bezkrytycznym wychwalaniu zasług rządu, ale koncentrowała się zarówno na analizie dotychczasowych sukcesów i porażek Polski, jak i wybiegała w przyszłość, analizując wyzwania i zagrożenia dla Polski. Konferencja nie byłaby tak udana bez wyśmienitych ekspertów, którzy analizowali różne aspekty pracy rządu. Poniżej przedstawiam listę sukcesów i porażek według ekspertów i ministrów wyrażoną w głównym panelu Wzmocnienie gospodarki w dobie światowego kryzysu:
Henryka Bochniarz (PKPP Lewiatan)
Sukcesy:
– Pakiet antykryzysowy
Przygotowanie pakietu antykryzysowego, ponieważ po raz pierwszy udało nam się przygotować tak spójny pakiet. Krytycznie oceniane są procedury z tym związane. Został powołany zespół monitorujący. Chodzi o to, aby tam gdzie dzisiaj są bariery dla przedsiębiorców w postaci zbyt dużej biurokracji i zawyżonych wymagań powstał odpowiedni wniosek aby je zniwelować.
– Deficytowa presja
Nie poddanie się rządu presji związanej z deficytem
– Fundusze unijne
To co się stało w funduszach unijnych. Założenia 2006-2008 jest w zupełności wykonana. Aktualnie poruszamy się naprzód wyglądając nowych wyzwań. Nie dostrzegamy jednak pomostu pomiędzy rokiem 2009 a 2030. Perspektywa 2+4, o której mówił pan minister jest ważna. Dla środowisk gospodarczych ten dłuższy czas jest niesamowicie ważny. Raport
o Kapitale Intelektualnym i Raport Polska 2030 to jest coś, co nam wyznacza kolejne etapy
w naszym rozwoju.
Porażki:
– Brak konsekwencji
Dzisiaj jesteśmy unikalni i to jest dla Polski wyjątkowy moment ale chyba dość krótki, ponieważ powoli wychodzimy z tego dołka a przy naszym potencjale nie będziemy mieli szybko kolejnej szansy, aby być znowu takim unikalnym krajem. To czego brakuje to ustawa o promocji. Możemy zbić na tym wielki kapitał na przyszłość dla Polski. Nie udało się niestety zamknąć kwestii ustawy o promocji. To powinno się stać natychmiast bo tracimy szczególny moment.
– Pit 40 i OFE
Zmiany z tym związane są niezbędne. Życzyłabym sobie, aby zanim trafią na konferencję prasową najpierw były przedstawiane partnerom społecznym, abyśmy wysłuchali argumentów, podyskutowali i dopiero gdy staną się projektem dojrzalszym – zostawały tematem debaty publicznej. W tych czasach większej stabilności.
Ryszard Petru (BRE Bank)
Sukcesy:
Rząd dobrze poradził sobie w kryzysie. Nie popełnił żadnych fundamentalnych błędów. Podjął działania, które były niezbędne:
– czwarty kwartał: gwarancje depozytów
– luty 2009: interwencja walutowa
– udało się wynegocjować elastyczną linię pożyczki z funduszu walutowego
– rząd nie uległ presji światowej aby zwiększyć wydatki w czasie gdy wszyscy to robili
Porażki:
– Za późny alarm kryzysowy
Zbyt późne dojrzenie problemów kryzysowych. W IV kwartale było widać, że już jest bardzo źle na rynku finansowym. Banki przestały pożyczać, gospodarka zwolniła. Ówczesny budżet był przygotowany przez rząd na rok 2009 i niestety był oparty na bardziej optymistycznych założeniach. Wskaźnik 3,7 był wariantem zbyt wygórowanym jeżeli chodzi o wzrost gospodarczy na rok 2009 i później z tego wyniknęło kilka problemów. Minister finansów wprowadził blokadę wydatków a gdyby miesiąc wcześniej na to zareagował to możliwe, że tych działań nie trzeba by podejmować.
– Brak planu na deficyt i dług
Nie wiadomo jak Polski rząd ma zamiar zmierzyć się rosnącym deficytem i długiem. Chodzi o to, aby z tego problemu wychodzić a nie doprowadzić do sytuacji gdzie będzie narastał. Zazwyczaj jest tak, że wskaźniki gospodarki się poprawiają ale z drugiej strony pewne rzeczy widać ze sporym opóźnieniem.
Andrzej Rzońca (FOR)
Sukcesy:
– Sposób na kryzys
Zarządzanie kryzysem to zdany egzamin
– Inwestycje publiczne
Przyspieszenie inwestycji publicznych. W tym roku i przyszłym będziemy krajem, który w tej sprawie będzie miał najwyższy udział w inwestycjach publicznych w PKB.
Porażki:
– Brak porozumienia
Największa porażka to klincz w parlamencie i z Prezydentem, który sprawia, że Polska jest skazana na odwleczenie uzdrowienia finansów publicznych o co najmniej rok
– Prywatyzacja
Powolne tempo prywatyzacji. Nie można oglądać się na poprzedników ale wyznaczać własne standardy. Nie w wystarczającym stopniu nastawiona na restrukturyzację gospodarki.
Jakub Karnowski (PKO TFI)
Sukces
– PZU vs Eureko
Pozytywne rozwiązane konfliktu na linii PZU i Eureko. Sprawa była straszliwie zagmatwana, długość jej trwania i wysokości zobowiązań ciążących na skarbie państwa była zastraszająca.
– Dywidenda
Nie można ominąć kwestii zgromadzonej dywidendy, która była możliwa do uwolnienia w tym szczególnie trudnym czasie
Porażka
– Światowe rankingi
Nie udało się spowodować awansu Polski w cytowanych szeroko na świecie rankingach mierzących np. swobodę działalności gospodarczej. Faktem jest, że Polska w nich wypada powszechnie słabo w wymiarze ogólnym oraz w zestawieniu z tymi, którymi możemy się porównywać, czyli naszymi sąsiadami. To można by poprawić, ponieważ służyłoby to promocji Polski zagranicą.
– Młodzi i praca
Nie zadbano aby praca dla młodych ludzi w urzędach centralnych, instytucjach rządowych na tych najniższych stanowiskach była wystarczająco atrakcyjna
Waldemar Pawlak, wicepremier i minister gospodarki
Sukcesy:
– Eksport
– Polska gospodarka
– Słabość prywatyzacji
Odblokowanie rynków dla eksportów żywności. To był problem gdzie polityczne zacietrzewienie doprowadziło do tego, że Polska była handlowo blokowana.
Sukces eksportu to przede wszystkim wielki potencjał naszych przedsiębiorców ale również czynniki makroekonomiczne jak np. osłabienie złotego.
Aleksander Grad, minister Skarbu Państwa
Sukces:
– Oferty publiczne na warszawskiej giełdzie papierów wartościowych.
Porażka:
– Stocznie
Brak inwestora dla stoczni. Zrobiliśmy wszystko by go znaleźć i jest to duży kłopot polityczny. Najbliższe postępowanie w postaci końcowego przetargu jaki nastąpi w listopadzie pokaże czy ci, którzy są tym zainteresowani wylicytują i kupią te aktywa a przede wszystkim co będą tam robić.
Jacek Rostowski, minister finansów
Porażka:
– Nowa waluta
Nie udał się i nie uda przystąpić do strefy EURO w momencie, który sobie wyznaczyliśmy. Będziemy musieli oczywiście spełnić wszystkie wymogi ale gospodarka Polska będzie już rozpatrywana bardziej ufnie jako stabilna i wiarygodna.
Michał Boni, minister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Sukces:
– Rynek pracy
Fenomen polskiego rynku pracy. Bezrobocie co prawda trochę rośnie i dotyka najbardziej ludzi młodych ale mobilnych, szybko odnajdujących pracę. Rotacja na rynku pracy jest o wiele większa, dzięki czemu bezrobocie nie wzrasta w sposób drastyczny.
Porażki:
– Ochrona zdrowia
Porażka wynikając z podpisu pana Prezydenta pod ustawami rozpoczynającymi reformę ochrony zdrowia. Nawet gdy stosujemy plan B ratując szpitale przed zadłużeniem to tak naprawdę ten rytm reformatorski został wstrzymany. Jesteśmy spóźnieni z ofertą czy to ubezpieczeń dodatkowych czy lepszego zarządzania i większej efektywności w tym systemie.
– Ustawa medialna
Druga porażka wiąże się także z pewnej części z podpisem pana Prezydenta a dotyczy bałaganu związanego z ustawą medialną i tym co się dzieje w mediach publicznych. Otóż media publiczne to nie tylko rzeczywistość polityki ale także upowszechnianie kultury, misja publiczna, inny rodzaj debaty publicznej i dlatego we wrześniu podczas kongresu kultury, kiedy środowiska twórcze powiedziały, że nie chcą mieć polityków przy tym decydowaniu
o porządku medialnym. Rząd zareagował natychmiast usuwając się lekko w cień i możliwe, że dzięki temu powstanie dobry projekt pozarządowy.
– Przyszłościowe błędy
Ostatnia porażka to taka, przed którą musimy się uchronić. Nie potrafimy utrzymać impetu przewagi jaką uzyskaliśmy podczas kryzysu. Utrzymamy ją wypełniając dwa warunki: po pierwsze przedstawiając długi plan związany z porządkowaniem finansów publicznych a po drugie kumulujący się dług publiczny musi znaleźć swoje rozwiązanie. Trzecia istotna kwestia to nie burzenie zaufania jakie ci, co są w OFE mieli wchodząc do tego systemu. Potrzebny nam jest po 10 latach reformy emerytalnej jej przegląd ze wszystkimi partnerami.
